9.8 C
New York
Wednesday, November 13, 2024

spot_img

Borsa ya girerken nelere dikkat etmeli?

Yazlığında Borsa ile uğraşan bir yatırımcı.

Borsa Nedir ?

Borsa, hisse senetlerinin ve çeşitli diğer yatırım araçlarının, belirli kurallar dahilinde alım-satımının yapıldığı bir pazar olarak tanımlanabilir. Bu alım-satım işlemleri sırasında alıcılar ile satıcılar yüz yüze gelmez; bu işlemler sektörde faaliyet gösteren aracı kurumlar vasıtasıyla gerçekleştirilir.

Alım-satım işlemlerinin temelinde arz-talep ilişkisi yatar. Başka bir deyişle, kıymetli bir evrak alımı yapmak isteyen bir kullanıcının karşılığında, bu işlemin gerçekleşebilmesi için o kıymetli evrağı satmak isteyen bir yatırımcı olmalıdır. Alım-satım işlemleri genellikle hisse senetleri üzerinden gerçekleştirilir. Değer kazanmadan önce satın alınan bir hisse senedinin, değer kazandığında satılması ve bu sayede kâr elde edilmesi, borsa platformunda yapılan standart bir işlem olarak gösterilebilir .

Borsa Yatırım Türleri

Borsada yatırım türleri, farklı finansal enstrümanlar üzerinden gerçekleştirilen işlemleri ifade eder. Borsada bazı borsada yatırım yapabileceğiniz türler:

1. Hisse Senetleri: Şirketlerin hisse senetleri, borsada en yaygın işlem gören yatırım araçlarındandır. Hisse senetleri, şirketlerin ortaklarına ait payları temsil eder. Ayrıca daha detaylı bilgi için “Hisse senedi alırken nelere dikkat etmeli?” başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.

2. Tahviller: Şirketler veya devletler tarafından çıkarılan borçlanma araçlarıdır. Tahviller, belirli bir vadede ve faiz oranıyla yatırımcılara gelir sağlar.

3. Vadeli İşlem Sözleşmeleri: Belirli bir vadede, belirli bir fiyattan bir varlığın alım satımını konu alan sözleşmelerdir. Vadeli işlem sözleşmeleri, risk yönetimi ve spekülasyon amacıyla kullanılır.

4. Opsiyonlar: Opsiyonlar, belirli bir varlığı gelecekte belirli bir fiyattan alma veya satma hakkını veren finansal enstrümanlardır. Alıcıya bu hakkı kullanma zorunluluğu yoktur, ancak prim öder.

5. Kripto Paralar: Son yıllarda popüler hale gelen dijital varlıklardır. Bitcoin, Ethereum gibi kripto paralar borsalarda işlem görebilir.

6. Emtialar: Altın, gümüş, petrol, buğday gibi emtialar da borsada işlem gören yatırım araçlarıdır.

Diğer Yatırım Araçları:

  • Bono: Devletler veya şirketler tarafından çıkarılan kısa vadeli borçlanma araçlarıdır. Genellikle 1 yıldan daha kısa vadeli olarak ihraç edilirler. Yatırımcılar, bono alarak ihraççıdan belirli bir faiz oranıyla gelir elde ederler. Bono, düşük riskli bir yatırım aracı olarak kabul edilir.

  • Eurobond: Uluslararası piyasalarda işlem gören döviz cinsinden borçlanma araçlarıdır. Farklı ülkelerin yatırımcılara sunduğu tahvillerdir. Eurobondlar, genellikle döviz cinsinden ihraç edildiği için döviz kurlarına duyarlıdır. Uluslararası yatırımcılar için çeşitlendirme amacıyla kullanılır.

  • Forex (Foreign Exchange): Döviz piyasası olarak da bilinen Forex, dünyanın en büyük finansal piyasasıdır. Forex piyasasında döviz çiftleri alınıp satılır. Yatırımcılar, döviz kurlarındaki değişimlerden kar elde etmeyi amaçlar. Kaldıraç kullanımı nedeniyle yüksek risk içerir.

Borsada yatırım yaparken, risk toleransınızı ve yatırım hedeflerinizi göz önünde bulundurarak uygun enstrümanları seçmelisiniz. Her enstrümanın farklı risk ve getiri profili vardır.

Borsayı Takip Edin

Borsada kar elde etmek için düzenli ve etkili bir şekilde piyasaları takip etmek önemlidir. Yatırım kararı vermeden önce piyasa takibi yapmamak büyük ölçüde şansa bağlı olduğundan genellikle zararla sonuçlanabilir. Örneğin, bir hisse senedinden kar elde etmek için, senedin ne zaman değer kazanıp ne zaman kaybedeceğini öngörebilmek gerekir. Bu öngörüler için güvenilir kaynaklardan düzenli borsa takibi yapılmalı ve yatırım aracının özellikleri ile hangi etkenlerden etkilenebileceği, olayların nasıl yorumlanması gerektiği iyi bilinmelidir.

Takip Uygulamaları

Günümüzde borsa takibi ve analizi yapmak, dijitalleşen dünyanın sağladığı imkanlar sayesinde daha önce hiç olmadığı kadar kolaylaşmıştır. İnternet, yatırım araçlarının fiyatlarındaki dalgalanmaları takip etmenin yanı sıra, hem yerel hem de küresel gelişmelerden anında haberdar olma imkanı sunar. Bilgisayarlar, akıllı telefonlar ve tabletler gibi cihazlar üzerinden erişilebilen borsa uygulamaları sayesinde kullanıcılar, günün her saati borsa analizi yapabilir ve yatırım kararlarını bu doğrultuda verebilirler.

SPK Nedir?

SPK, Sermaye Piyasası Kurulu’nun açılımıdır ve Türkiye’de sermaye piyasalarını denetleyen ve düzenleyen önemli bir kamu kurumudur. 1981 yılında çıkan 2499 sayılı kanunla kurulan SPK, sermaye piyasasıyla ilgili usul ve esasları belirler ve bu alanda yetkilidir. Ankara ve İstanbul’da bulunan iki merkezden yönetilir ve Cumhurbaşkanlığına bağlıdır. SPK’nın görevleri arasında piyasaların etkili ve adil çalışmasını sağlamak, güvenli bir ortam oluşturmak, tasarruf sahiplerinin haklarını korumak, düzenli işleyiş için kuralları uygulamak ve sermaye piyasasındaki şirketlerin kurallara uygun hareket etmelerini sağlamak yer alır. SPK, halkın birikimlerinin menkul kıymetlere yatırılması ve ekonomiye kazandırılması amacıyla çalışır, şeffaf ve güvenilir bir piyasa ortamı oluşturur ve tasarruf sahiplerini korur.

Borsada Fiyatlar

Nasıl Belirlenir?

Borsada fiyatların dalgalanmasında en önemli faktörler arz ve taleptir. Fiyatlar, arz ve talep dengesine bağlı olarak belirlenir; talep artarsa fiyatlar genellikle yükselirken, arz artarsa fiyatlar düşebilir. Bu durum, borsada değil her pazarda geçerlidir.

Hisse senetlerinin arz ve talebi, halka arzlara, bölünmelere veya yeni hisse ihracına tepki olarak genellikle artar. Borsa fiyatları sürekli olarak arz ve talepdeki değişikliklere göre belirlenir.

Piyasa dinamikleri, ekonomik koşullar ve ekonomi politikasındaki değişiklikler genel hisse senedi arzını etkilerken, ekonomik veriler, faiz oranları ve kurumsal sonuçlar da belirli menkul kıymetlerin talebini etkiler.

Herhangi bir ülkede meydana gelen bir gelişme, diğer ticaret merkezlerini de etkileyebilir. Dolayısıyla, işlemleriniz Borsa İstanbul üzerinden yönetiliyor olsa bile, dünya genelindeki ekonomik koşulların Türkiye’deki araçların değerini etkileme potansiyeli vardır.

Al-Sat Nedir?

Al-sat, borsa veya diğer finansal piyasalarda belirli bir zaman diliminde alım yapıp sonra satma işlemidir. Bu işlem, piyasadaki fiyat hareketlerinden kar elde etmeyi amaçlar. Al-sat işlemleri genellikle kısa vadeli yatırımcılar tarafından tercih edilir ve piyasa koşullarına ve belirli bir stratejiye dayanır.

Al-sat işlemleriyle borsadan kazanç elde etmek, bilgi ve tecrübe gerektiren bir yöntemdir. Piyasaları günlük ve hatta anlık olarak takip etmek, politik ve ekonomik gelişmeleri analiz etmek ve doğru teknik analizler yaparak doğru zamanda alım-satım işlemi yapmak temel mantığı oluşturur. Teknik analiz, geçmiş fiyat hareketlerine bakarak gelecekteki fiyatları tahmin etmeyi sağlar. Al-sat yapmak isteyen yatırımcılar, riske atabilecekleri tutarı önceden belirlemeli ve belirledikleri sınırları aşmamalıdır.

Katılım Endeksi Nedir?

Katılım endeksi, Borsa İstanbul’un hazırladığı bir endekstir ve helal iş modeline ve faizsiz finansal yapıya sahip olan şirketlerin hisselerinden oluşur. Endeksin amacı, yatırımcılara katılım esasına uygun olan şirketler arasından seçim yapma özgürlüğü sunmaktır. Şirketlerin uygunluğu üç temel noktada belirlenir: helâl iş modeli, faizli krediler ve gelirlerin düşüklüğü, topluma ve doğaya olan etkilerin pozitifliği. Bu kriterler tüm Borsa İstanbul hisseleri için geçerlidir, ancak farklı karar mercilerinin farklı görüşleri olabilir. Katılım kurallarına uygun işletmeleri tercih ediyorsanız, katılım hisselerini inceleyebilirsiniz.

Boğa Piyasaları ve

Ayı Piyasaları


Ayı piyasası, hisse senedi fiyatlarının düştüğü anlamına gelir ve genellikle %20 veya %20 civarında bir düşüşle tanımlanır. Bu piyasada yatırımcılar genellikle geri çekilir ve ekonomik belirsizlik artar. Boğa piyasaları ise ayı piyasalarının tam tersidir; hisse senedi fiyatları yükselir, yatırımcılar iyimserlikle doludur ve ekonomik büyüme beklentileri yüksektir.

Boğa piyasaları genellikle daha uzun sürer ve yatırımcılara uzun vadeli büyüme fırsatları sunar. Örneğin, S&P 500 endeksi, 2022’deki ayı piyasasının ardından Haziran 2022’de boğa piyasasına girdi. Endeks, 2023’te güçlü bir toparlanma yaşadı ve Ocak 2024’te tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.

Borsa Çöküşü ve

Düzeltme

Borsa düzeltmesi, genellikle %10 veya daha fazla bir düşüşle karakterize edilen ani ve keskin bir hisse senedi fiyatı düşüşüdür. Buna karşılık, borsa çöküşü, özellikle COVID-19 salgını gibi belirgin olaylarla ilişkilendirilen, hisse senedi fiyatlarında dramatik ve hızlı bir düşüşü ifade eder.

Çöküşler genellikle bir ayı piyasasının habercisi olabilir, ancak hatırlanması önemlidir ki, boğa piyasaları genellikle ayı piyasalarından daha uzun sürer. Bu da, hisse senedi piyasalarının zaman içinde değer kazanma eğiliminde olduğunu gösterir. Örneğin, 2020’de yaşanan çöküşün ardından, piyasa Ağustos ayına kadar rekor seviyelere geri döndü. Bu, piyasanın direncini ve toparlanma yeteneğini gösteren önemli bir örnektir.

Borsa Terimleri

Açığa Satış

Yatırımcının sahip olmadığı hisse senetlerini ödünç alarak satmasıdır. Değerinin düşeceğine inanılarak yapılan bir işlemdir.

Arbitraj

Farklı pazarlardaki fiyat farklarından yararlanarak kâr elde etmek için yapılan alım satım işlemidir.

Aracı Kuruluş

Yatırımcıların finansal araçları alıp satmalarına aracılık eden kuruluşlardır.

Baz Fiyat

Bir hisse senedinin işlem göreceği alt ve üst fiyatları ifade eden referans fiyattır.

Bedelli Sermaye Artırımı

Şirketlerin sermaye artırımı karşılığında çıkardıkları hisse senetlerini nominal değerinden veya daha yüksek bir fiyattan satmak suretiyle gerçekleştirdikleri sermaye artırımlarına denir.

Bedelsiz Sermaye Artırımı

Anonim ortaklıkların, iç kaynaklarından yaptıkları sermaye artırımı karşılığı çıkardıkları hisse senetlerini bir bedel almaksızın ortaklarına dağıtarak gerçekleştirdikleri sermaye artırımlarıdır.

Bekleyen Emir

İleri bir tarihte belli bir fiyat seviyesinde çalıştırılmak üzere tanımlanmış pozisyon emridir.

Bid

Belirli bir hisse için ödemeye hazır olduğunuz teklif tutarını ifade eder.

Birincil Piyasa

Halka arz edilen menkul kıymetlerin ilk elden alıcılarla buluştuğu pazardır.

Boğa Piyasası

Alım yapanların çoğunlukta olduğu piyasa durumuna verilen isimdir. Bu piyasada fiyatlar yükselme eğilimi içerisindedir.

Broker

Başka bir taraf adına finansal işlemler düzenleyen ve yürüten kişi veya kurumdur. Yaptıkları işlemler üzerinden komisyon alırlar.

Devre Kesici

Ani fiyat dalgalanmalarını kontrol altında tutmak için yapılan müdahaledir.

Defter Değeri

İşletmenin aktif toplamından, borçlarının düşülmesi ile bulunan özvarlığının, çıkarılmış/ödenmiş hisse senedi sayısına bölünmesi ile bulunur.

Dealer

Menkul kıymetler alıp satan finans uzmanlarıdır. Hesapları adına bu işlemleri gerçekleştirirler.

Endeks

Borsada işlem gören hisse senetlerinin performansını ölçmek için oluşturulan bir veridir.

FED

ABD Merkez Bankası’nın kısaltmasıdır. (Federal Reserve Bank)

Günlük Emir

Sadece işlem gününün sonuna kadar geçerli olan emirlerdir. Piyasa kapanana kadar eşleşme sağlanmazsa, otomatik olarak iptal edilirler.

Hisse Senedi

Bir şirketin sermayesindeki payı temsil eden evraktır.

İkincil Piyasa

Birincil piyasada işlem gören menkul kıymetlerin alınıp satıldığı piyasalardır.

İlk Halka Arz

Özel bir şirketin hisselerini halka açarak, borsada işlem görmeye başlaması sürecidir.

Limit Emri

Alım satım işlemlerine fiyat sınırı getirilen emirlerdir.

Lot

Bir sermaye piyasası aracının, kendisi ya da katları ile işlem yapılabilecek asgari sayısını ya da değerini ifade eder.

Menkul Kıymet

Ortaklık veya alacaklılık sağlayan, belli bir meblağı temsil eden, yatırım aracı olarak kullanılan, dönemsel gelir getiren, misli nitelikte, seri halinde çıkarılan, ibareleri aynı olan ve şartları SPK’ca belirlenen kıymetli evraktır.

Piyasa Değeri

Bir şirketin piyasa değeri o şirkete ait hisse fiyatının toplam hisse sayısıyla (ödenmiş sermayesi) çarpılmasıyla bulunur. Halka açık olan kısmının piyasa değeri ise toplam piyasa değerinin halka açıklık oranıyla çarpılarak bulunur.

Portföy

Hisse senetleri, tahviller, nakit ve benzeri finansal yatırımların bir koleksiyonudur. Portföy, bir yatırımcı veya bir finans kurumu tarafından oluşturulabilir.

Reel Faiz

Nominal faizin enflasyondan arındırılmış halini ifade eder.

Kâr Marjı

Bir şirketin kârının gelirine bölünmesiyle elde edilen orandır. Satışlar ve giderler üzerinden belirlenir ve şirketin mali durumu hakkında genel bir bilgi verir.

Kâr Payı /Temettü

Borsada işlem gören şirketlerin elde ettikleri kârdan, mevcut ortakların pay alma hakkını ifade eder. Nakit veya hisse senedi şeklinde dağıtılabilir.

Diğer Yazılar

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

Stay Connected

60FollowersFollow
- Advertisement -spot_img

Son Yazılar